Του Νίκου Τσούλια
Είναι φοβερό και ανιστόρητο. Είναι πλήρως ανεξήγητο και αντι- ιστορικό. Ο μόνος θεσμός που δεν πλήττεται και δεν θα πληγεί από τη σκληρή οικονομική δοκιμασία της χώρας μας είναι αυτός που θα έπρεπε – ως κατέχων – να βοηθήσει περισσότερο, είναι αυτός που και εκ της συστάσεώς του θα έπρεπε να θέσει στη συζήτηση ζητήματα αλληλεγγύης και εξορθολογισμού. Αλλά η «εκκλησία» – διάβαζε εφεξής η Διοίκηση της εκκλησίας – όταν ακούει εξορθολογισμό ή διαφωτισμό, αναγνωρίζει έναν εξ ορισμού εχθρό. Πρόκειται για την «εκκλησία», η οποία από συστάσεως του ελληνικού κράτους διατηρεί προνόμια που δεν την ανήκουν. Πρόκειται για την «εκκλησία», η οποία συναθροίζεται με όλους εκείνους τους φοροδιαφεύγοντες και διαρκώς παρανομούντες που παρασιτούν σχεδόν θεσμικά εις βάρος της κοινωνίας και των πολιτών.
Και το μέγα ζήτημα είναι το εξής. Αν δεν εξορθολογιστεί τώρα με αυτή την εκτεταμένη κρίση το ζήτημα της εκκλησιαστικής περιουσίας και της θεσμικής φοροδιαφυγής της διοίκησης της εκκλησίας, πότε μπορεί να γίνει αυτό; Και όμως δεν τίθεται ούτε καν ως θεωρητικό θέμα. Δεν θεωρείται μείζον πρόβλημα και ιστορική πρόκληση. Σαν ένα «Βατικανό» λειτουργεί η «εκκλησία», ως νησίδα ευτυχίας εν μέσω διευρυμένης ανέχειας και εφεξής διευρυνόμενης δυστυχίας, ως κράτος εν κράτει, όπου τα αφορώντα του περιβάλλοντός του δεν την αφορούν. Ελληνικό κράτος εν σωτηρίω έτει 2011: η σωτηρία δε θα προέλθει απ’ αυτόν που μπορεί, απ’ αυτόν που έχει τη δυνατότητα αλλά απ’ αυτούς που δοκιμάζονται. Ελληνικό κράτος που θέλει να βαδίσει με τους ρυθμούς των πιο σύγχρονων κρατών: δεν μπορεί να συμμαζέψει τους ποικίλους και μεγάλους ανορθολογισμούς του. Ελληνικό κράτος που δεν θέλει όχι μόνο να συνεργήσει στην άμβλυνση των ανισοτήτων, αλλά που λειτουργεί ως καθοριστικός παράγοντας για την όξυνση των ανισοτήτων, για τη συγκέντρωση του πλούτου σε όλο και πιο λίγα χέρια. Ακόμα και «τίτλους» ιδιοκτησίας απορρέοντες από τη τουρκική κατοχή εδώ και δύο περίπου αιώνες σαν να μην έγινε ποτέ η επανάσταση του 1821· η οποία επανάσταση δεν απελευθέρωσε μόνο το λαό, αλλά και έθεσε και σε επαναξιολόγηση τουλάχιστον τις εκτεταμένες αδικίες του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της σκλαβιάς.Ο θεσμός που θεωρητικά θεμελιώνεται στην αγάπη και στην αλληλεγγύη, υπονομεύει ευθέως αυτή την ίδια την καταστατική της πράξη. Θολώνει τα νερά δίνοντας ψίχουλα, μέσα από προγράμματα σίτισης των φτωχών· που ούτως ή άλλως δεν λύνουν το πρόβλημα. Φοβάται μη χάσει δύναμη, τη δύναμη του χρήματος. Είναι αλυσοδεμένη μαζί του, γι’ αυτό δεν μπορεί να δώσει αγάπη. Έχει βγάλει το Χριστό από τη ζωή της εν τοις πράγμασι, έχουν διώξει την αγάπη από τους κόλπους της, την έχουν εξορίσει. Όλο και σκληραίνει ο Λόγος από την ουσία, γίνεται κέλυφος προστασίας της εξουσίας της. Χρησιμοποιεί ακόμα και το μικρόφωνο των ναών, όταν νιώθει ότι πλήττεται το σύστημα της εξουσίας της. Θέλει να ξεχνά μια απλή αλήθεια που την ξέρει ο καθένας: άμα λατρεύεις και υπηρετείς το χρήμα και την εξουσία, δεν μπορείς να κατανοήσεις ούτε καν στοιχειωδώς το πρόβλημα των μη εχόντων, δεν μπορείς να βοηθήσεις, απλώς υποκρίνεσαι δίνοντας ψίχουλα εκθειάζοντάς τα μάλιστα ως διαφημιστικό προϊόν. Τάσσεται με τους οικονομικά ισχυρούς όταν ο ίδιος ο λόγος της ύπαρξής της είναι να στηρίζει τους αδικημένους. Αλληλοστηρίζεται με την οικονομική και την πολιτική εξουσία, όντως και η ίδια – η διοίκηση της εκκλησίας πάντα – δομή και μορφή εξουσίας. Αλλά έχει και ένα περισσότερο προνόμιο αυτή η όψη της εξουσίας: χειραγωγεί τον άνθρωπο μέσα από το φόβο του για το επέκεινα εμφανιζόμενη ως οιονεί η διαχειρίστρια (!) του τι θα ακολουθήσει στον «κόσμο τον άλλο»…
Θα αναφέρω δύο ενδεικτικά σημεία αυτής της παρακμιακής αντίληψης και πρακτικής. Πρώτο περιστατικό. Όταν έγινε η αναταραχή με το θέμα των ταυτοτήτων, η εκκλησία είχε «βγει στο κλαρί» και μάλιστα ένιωθε ότι μόνο αυτή έβλεπε και φύλασσε τα «ιερά και τα όσια» του έθνους, ξεσηκώνοντας τον κόσμο στους ναούς και στις πλατείες κουβαλώντας μάλιστα και το λάβαρο της Επανάστασης από την Αγία Λαύρα. Μάζεψε υπογραφές, το έκανε εθνικό ζήτημα, ζήτημα διχασμού του λαού και πρωτοστατούντος του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης – που κεφαλοποιούσε ψήφους μέσα από την εκκλησία – διαλαλούσε ότι όταν αλλάξει η κυβέρνηση, θα ζητήσει πλήρη αναθεώρηση του ζητήματος – για ένα ζήτημα που δεν της έπεφτε λόγος αν δεχτούμε ότι είμαστε κοσμικό κράτος. Έγινε αλλαγή της κυβέρνησης, ο αρχηγός της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης που ήταν και αυτός την πρώτη γραμμή της φύλαξης των «ιερών και των οσίων» έγινε πρωθυπουργός, αλλά ούτε η εκκλησία ούτε ο πρωθυπουργός έθιξαν το θέμα. Τόση υποκρισία· δεν υπήρχαν πλέον «ιερά και όσια». Ευρισκόμενος, μάλιστα, σε πανευρωπαϊκό εκπαιδευτικό συνέδριο το διάστημα του ξεσηκωμού της εκκλησίας στις Βρυξέλες ως πρόεδρος της ΟΛΜΕ, πολλοί συνάδελφοι από τις άλλες χώρες με ρωτούσαν και με ξαναρωτούσαν γιατί αυτή η εξωθεσμική εμπλοκή της εκκλησίας προσδίδοντας μάλιστα και έναν χαρακτηρισμό ότι το όλο κλίμα τους θύμιζε θεοκρατική πολιτεία του Ιράν και όχι ευρωπαϊκή χώρα…Δεύτερο περιστατικό. Μια φορά που υπήρξα πολιτευτής (και αντιλήφθηκα πλήρως την παρακμή του πολιτικού συστήματος και είχα γράψει σχετικά κείμενα τότε…) στην εορτή του Αγίου Αθανασίου στην Αμαλιάδα στη σχετική μάζωξη των τοπικών αρχών είπα σε έναν μητροπολίτη παρακείμενου με την Ηλεία νομού ότι είναι πολύ σκληρός στην κριτική του προς την κεφαλή της διοίκησης της «εκκλησίας» και αυτός με απόλυτο ύφος μου απάντησε: «Αν ήξερε ο λαός το τι κάνουμε μεταξύ μας και με τι ασχολούμαστε, θα μας είχε πετάξει στη θάλασσα».
Για να φύγουμε από τα βαρύγδουπα και τα κεντρικά, ας πάμε σε μια περιφερειακή αλλά γενικευμένη εικόνα, ας αναλογιστούμε μια συχνά επαναλαμβανόμενη σκηνή, όπου γης αυτής της χώρας: το σκηνικό όπου ο ιερέας κάνει το τρισάγιο στο κοιμητήριο και «συγχωρεί αμαρτίες» την ίδια στιγμή που ο ίδιος αμαρτάνει για την πράξη της συγχώρεσης βουτώντας το χιλιοδιπλωμένο πεντάευρο της φτωχής γυναίκας που νομίζει – της το έχουν … περάσει – ότι και αυτό το χρήμα είναι απαραίτητο και βοηθάει στη «συγχώρεση»… Ελλάδα στο 2012, εν μέσω κρίσης, εν μέσω πολιτικών αβεβαιοτήτων, σε εποχή αυξημένης διακινδύνευσης…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου