Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα

της Τόνιας Κατερίνη

Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολούθησα τις συζητήσεις, τις αντεγκλήσεις, ακόμα και τον διχασμό απόψεων που προκάλεσε η «περιφρουρημένη» παρουσία του ΚΚΕ στη συγκέντρωση της 20ής Οκτωβρίου (σε διάρκεια πολύ μεγαλύτερη από τις συνηθισμένες εμφανίσεις του στο Σύνταγμα) και οι συγκρούσεις που επακολούθησαν ανάμεσα στον κόσμο του ΠΑΜΕ και ομάδες «μπάχαλων». Οι απόψεις κάλυπταν μια ευρύτατη γκάμα, από τη θέση ότι ΠΑΜΕ και ΜΑΤ είναι ένα πράγμα, μέχρι τη γνώμη ότι το ΚΚΕ πολύ καλά έκανε, και μακάρι να κάναμε κι εμείς το ίδιο.

Δεν θα ολισθήσω στην απλοϊκή ταύτιση της βίας του ΠΑΜΕ με την βία της αστυνομικής καταστολής, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δεν ταυτίζω τις εκρήξεις βίας της άγριας νεολαίας με τη δράση παρακρατικών, που σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε πια να αποκλείσουμε ότι λειτουργούν μέσα στις συγκεντρώσεις μας. Αντίθετα, θα μιλήσω για μια άλλη ταύτιση λειτουργίας: του ΠΑΜΕ με τους «μπάχαλους».

Μπορεί να ακούγεται αρχικά παράδοξο να μιλάς για ταύτιση δύο χώρων που λίγες ώρες πριν έλυναν τις διαφορές τους με ρόπαλα και πέτρες. Ωστόσο, ακριβώς η κοινή πολιτική λογική, εν τέλει, είναι αυτή που δημιούργησε και τη σύγκρουση της Πέμπτης. Γιατί και οι δύο χώροι κινούνται από αντίστοιχα κίνητρα και μετέρχονται συναφείς μεθοδολογίες.

Διακύβευμα πρώτο: Κυριαρχώ στον εκάστοτε χώρο και στο εκάστοτε γεγονός, δημιουργώντας την εντύπωση ότι αυτό που συμβαίνει, ή ό,τι σημαντικό συμβαίνει κάθε φορά, είναι αποτέλεσμα της δικής μου παρουσίας και δράσης. Αυτό, σε απλά ελληνικά, ιστορικά ονομάζεται «καπέλωμα»: προβάλλω τον ρόλο μου και ορίζω τη δράση μου ως τη μόνη αποτελεσματική για την επιτυχία των στόχων του κινήματος, χρεώνω πάντα την αποτυχία στους άλλους.

Διακύβευμα δεύτερο: Ορίζω με αυστηρότητα τον χώρο μου. Με κωδικοποιημένη συμπεριφορά, με στυλιστικούς κώδικες, με κυριαρχία σε συγκεκριμένες περιοχές. Ταυτοποιούμαι και τοποθετώ σαφείς διαχωριστικές ανάμεσα στο «εμείς» και «οι άλλοι». Οι άλλοι είναι κατά κανόνα εχθροί και στην καλύτερη περίπτωση υλικό προς αξιοποίηση, είτε για να διευρύνουμε τις τάξεις μας (στρατολόγηση), είτε για να λειτουργούν ως διαχειρίσιμη μάζα, υγειονομική ζώνη, ενώ κατά περίπτωση μπορούν να χρίζονται κολακευτικά «λαός».

Διακύβευμα τρίτο: Επιβάλω την εκάστοτε πολιτική επιλογή μου με όποιο μέσο διαθέτω, και από αυτά τα μέσα η βία δεν εξαιρείται, είναι αντιθέτως προσφιλέστατη και συνήθης επιλογή με τον ίδιο τρόπο ακριβώς που χρησιμοποιείται από τις όποιες συμμορίες (μη εξαιρούμενων των κυβερνητικών), βία μειοψηφική πάντα καθώς οι εδραιωμένες πλειοψηφίες δεν τη χρειάζονται.

Είναι λοιπόν απολύτως κατανοητό πώς οι εν λόγω χώροι βρέθηκαν σε αυτή τη συγκρουσιακή συνθήκη, αφού διεκδίκησαν το ίδιο κομμάτι της πίτας των εντυπώσεων: το κομμάτι που υποβαθμίζει την παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στους δρόμους για να δώσει έμφαση στην αξία των οργανωμένων μηχανισμών. Πρόκειται για διαφορετικές εκδηλώσεις της μεγάλης σταλινικής παράδοσης, που παραμένει ισχυρή και διαπνέει μεγάλο μέρος της Αριστεράς που αυτοορίζεται ως επαναστατική, αλλά και του αναρχικού χώρου.

Το σημαντικό είναι ότι ο «αχυρώνας» υπάρχει. Και όσο και αν είμαστε όλες και όλοι πολύ προβληματισμένοι-ες από τις μεγάλες δυσκολίες να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα και τους πραγματικούς αντιπάλους με ένα ενωμένο και ισχυρό μαζικό κίνημα, μπορούμε να έχουμε μια μικρή αισιοδοξία, καθώς όλο και περισσότερος κόσμος αναζητά την κοινή δράση, εγκαταλείπει την εφησυχασμένη στάση της ανάθεσης, και στρέφεται σε νέες μορφές αυτοοργάνωσης.

Η δική μας Αριστερά χρεώνεται να κατανοήσει τις νέες δυναμικές, να διατυπώσει με ειλικρίνεια τις βεβαιότητες αλλά και τις αμφιβολίες της για ένα άλλο δίκαιο κοινωνικό μοντέλο. Και μέχρι στιγμής πιστώνεται το ότι, παρά τις αντιξοότητες και τις αντιφάσεις της, παραμένει ανοιχτή και πολλές φορές συνθετική απέναντι στις ετερότητες που αναπτύσσονται μέσα στα κινήματα και τους κοινωνικούς χώρους.

Η Τόνια Κατερίνη είναι αρχιτέκτων

To άρθρο δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα της Κυριακάτικης Αυγής