Το μήνυμα των εκλογών

Του Νίκου Τσούλια

Ήταν γνωστό το μήνυμα των εκλογών, πιο γνωστό από κάθε άλλη αντίστοιχη φορά εκλογικής αναμέτρησης. Το μήνυμα “κυκλοφορούσε” πριν να μετρήσει αθροιζόμενο στις κάλπες. Τα πρωτοφανή κυβερνητικά μέτρα σε βάρος των εργαζομένων, η έλλειψη πολιτικής νομιμοποίησης στη λήψη αυτών των κυβερνητικών μέτρων, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές επιλογές που συγκεντρώνουν τον οικονομικό πλούτο σε όλο και πιο λίγα χέρια, η οικονομική ομηρία του λαού μας, το αδιέξοδο της χώρας είναι στοιχεία που αποτυπώνονταν στο κοινωνικό σώμα έντονα, που ήταν και είναι απόλυτα ορατά και βιώνονται με οδυνηρό τρόπο. Οι εκλογές απλώς επισημοποίησαν θεσμικά, πολιτικά και ιστορικά αυτό που ήδη συνέβαινε στην ελληνική κοινωνία.

Και τώρα ποια είναι η αποτίμηση και κυρίως ποια είναι η επόμενη μέρα; Πρέπει να γίνει σοφή ανάλυση του αποτελέσματος. Είναι μήνυμα πολυσύνθετο, γιατί δεν έχει ένα κύριο πολιτικό περιεχόμενο, όπως μέχρι τώρα εκφραζόταν με την επικυριαρχία ενός πολιτικού ρεύματος που αναλάμβανε και την ευθύνη της διακυβέρνησης, και παράλληλα με το κύριο ρεύμα αποτυπώνονταν αντιπαραθετικά κυρίως και τα άλλα κοινωνικά και πολιτικά ρεύματα. Τώρα δεν υπάρχει κύριο ρεύμα, κανένας εκλογικός νόμος δεν είναι πλέον ικανός να καλύψει τον διάχυτο πολυμερισμό του κομματικού τοπίου. Ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος δηλώνει ευθέως την αμηχανία της ελληνικής κοινωνίας. Δεν είχαμε διπολισμό στον άξονα υπέρ – κατά του Μνημονίου, δεν είχαμε δύο στρατόπεδα από τα οποία το ένα θα ήταν νικητής, όπως λανθασμένα ανέλυαν κάποιοι την όλη εκλογική μάχη. Ο άξονας αυτός τέμνει εγκάρσια το πολιτικό σύστημα και στο εσωτερικό του πολιτικού άξονα αριστερά – δεξιά. Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν γίνεται υπέρβαση του κύριου πολιτικού άξονα δεξιά – αριστερά. Κάτι τέτοιο θα ήταν και πολιτικά και ιδεολογικά και ιστορικά ανέφικτο.

Είναι δηλωτικό ότι κυριάρχησε η οργή και θυμός στην εκλογική έκφραση, στοιχεία αναμενόμενα για το ιστορικό βάρος των μέτρων κατά των εργαζομένων. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχει μια αμηχανία της ελληνικής κοινωνίας στο δέον γενέσθαι. Όντας η χώρα μας μέσα στους περιορισμούς του Μνημονίου οφείλει να κινηθεί με γνώμονα την διαχείριση της όλης κατάστασης με προοπτική την παραγωγική ανάπτυξη, την υπέρβαση του Μνημονίου και την έστω σταδιακή αποκατάσταση του εισοδήματος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Το ζήτημα της διακυβέρνησης φέρνει στην επιφάνεια και βασικά στοιχεία αδυναμίας του πολιτικού μας συστήματος. Το τέλος του δικομματισμού οδηγεί αναπόφευκτα σε κυβερνητικά σχήματα συνεργασίας, σε πολιτική κουλτούρα σύνθεσης των πολιτικών θέσεων και επιλογών των κομμάτων. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Το κομμουνιστικό κόμμα έχει αποκλείσει την οποιαδήποτε συνεργασία και αυτό απορρέει από τη βασική του ανάλυση για την κρίση του καπιταλισμού και το σημερινό συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων αλλά και από τις κύριες θέσεις του (έξοδος από την Ε.Ε. και το Ευρώ κλπ). Οι ακροδεξιές κομματικές εκδοχές δεν μπορούν, πάντα κατά τη γνώμη μου, να συναφθούν ακόμα και σε μια θεωρητική συζήτηση για το όλο θέμα. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν οδυνηρή για τη χώρα μας και θεωρώ ότι κανένα κόμμα δεν θα προσχωρήσει σε οποιαδήποτε ανάλογη συζήτηση. Από τα εναπομένοντα κόμματα, η κύρια έκφραση του συντηρητικού χώρου – παγιδευμένη στον προεκλογικό βερμπαλισμό της αυτοδυναμίας – βρίσκεται σε πλήρη αμηχανία. Έτσι τώρα εγκαταλείπει άρον – άρον την απαράδεκτη θέση της επανάληψης των εκλογών. Η κεντροαριστερά κατέρρευσε και η αποδόμησή της προφανώς δεν τη βοηθά να παρεμβαίνει με αποφασιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Θεωρώ, επίσης, αυτονόητο ότι δεν μπορούν να έχουν κεντρικό ρόλο σε μια ευρεία διακομματική κυβερνητική σύμπραξη πολιτικά πρόσωπα που συνδέονται με πολιτικές επιλογές που έφεραν πίσω τη χώρα μας. Όσοι διασώθηκαν από της κάλπης τον εξοβελισμό διασώθηκαν για τυχαίους και τεχνικούς και πάντως όχι για πολιτικούς λόγους.

Τώρα είναι ιστορική ευθύνη των κομμάτων για να βρουν λύση στο ζήτημα της διακυβέρνησης. Τα κόμματα δεν είναι θεσμοί καταγραφής εκλογικών αποτελεσμάτων ή απλά και μόνο συλλογικών κοινωνικών δυναμικών, αλλά είναι θεσμοί που εκ της συστάσεώς των σκοπεύουν στην άσκηση της διακυβέρνησης. Εδώ κατατείνει η βασική τους ύπαρξη και λειτουργία. Η σημερινή οικονομική κρίση της χώρας που έχει τις ρίζες της και τις αιτίες της στην πολιτική και πολιτιστική κρίση δεν μπορεί παρά να ξεπεραστεί στο πεδίο της γέννησής της, εκεί που αναδύθηκε η διαφθορά, η αδιαφάνεια, η αναξιοκρατία και η ευνοιοκρατία. Και το πολιτικό μας σύστημα οφείλει να αναδείξει τις ζωντανές και δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις, οφείλει να κατακτήσει μια πολιτική κουλτούρα ουσιαστικής συνεργασίας και μετριοπαθούς αλλά αποφασιστικής συμπεριφοράς απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Κανέναν μα κανέναν πολίτη δεν ενδιαφέρουν οι κινήσεις τακτικής. Όλοι κρίνονται με τον πιο αυστηρό τρόπο.

Συμπερασματικά, το μήνυμα των εκλογών δεν έχει να κάνει με τα εκλογικά ποσοστά αυτά καθ’ εαυτά ούτε με την έννοια των «νικητών» και των «ηττημένων», αυτά δεν ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία και κανέναν πολίτη μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Το μήνυμα των εκλογών είναι η διαμόρφωση κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας, η συγκρότηση μιας κυβέρνησης με πρόταση υπέρβασης της σημερινής πολυσύνθετης κρίσης και της εξόδου από το Μνημόνιο. Τίποτα άλλο!