Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

Ο χειμώνας της αβεβαιότητας και η χαμένη ελπίδα

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ
Η επιστροφή στην πόλη είναι φέτος τελείως διαφορετική.
Συνοδεύεται από μεγάλης έκτασης απογοήτευση και απαισιοδοξία. Οι πετσοκομμένες σε χρήμα και χρόνο διακοπές όχι μόνο δεν μας άφησαν να χαλαρώσουμε, αλλά μας γέμισαν με περισσότερη ανησυχία για το μέλλον. Παντού γύρω μας περίσσευε το άγχος και η ανασφάλεια.
Ο φόβος εγκαταστάθηκε για τα καλά στο μυαλό των ανθρώπων, δηλητηριάζει την καθημερινότητα, αλλάζει τις προτεραιότητές τους. Η αγωνία της επιβίωσης μετατρέπεται σε εφιάλτη. Τίποτα δεν θεωρείται πια σίγουρο. Όλοι αμφιβάλλουν για όλα. Η παλιά οργάνωση της ζωής ανήκει στην ιστορία.

Η βίαιη και αυθαίρετη ανατροπή των δεδομένων που μας καθόριζαν μέχρι σήμερα οδηγεί αλυσιδωτά σε πλήρη αποδόμηση και της ατομικής μας συγκρότησης. Αλλιώς δρα ένα άτομο στο πλαίσιο ενός κοινωνικού μοντέλου που υπόσχεται «δικαιοσύνη», ισότητα, σεβασμό δικαιωμάτων και αλλιώς σε συνθήκες διακηρυγμένης αβεβαιότητας και σύγχυσης.
Η αποσταθεροποίηση των κοινωνικών δομών, ως απότοκος της οικονομικής κρίσης, επηρεάζει πλέον άμεσα και τη συμπεριφορά των πολιτών. Η προσωπική μας υπόσταση, με ό,τι αυτή μπορεί να σημαίνει (εργασία, αυτοσεβασμό, αξιοπρέπεια, ιδιωτική ζωή) κλονίζεται συθέμελα.
Πόσο δημιουργικός μπορεί να είναι όποιος έχασε τη δουλειά του ή αναρωτιέται εάν θα τη βρει γυρίζοντας από τις διακοπές; Πόσο παραγωγικά μπορεί να λειτουργήσει εκείνος που αγκομαχά όχι να διατηρήσει, αλλά να ελαχιστοποιήσει τις εισοδηματικές του απώλειες; Ποια δικαιοσύνη μπορεί να δικαιολογήσει το κόψιμο των συντάξεων και των μισθών στο όνομα του εθνικού συμφέροντος;
Η κρίση παράγει νέα κοινωνικά υποσύνολα μιζέριας. Κομμάτια του παλαιού μεσαίου χώρου υποβιβάζονται οικονομικά, μέσα σε μια γενικευμένη αίσθηση αδικίας. Όλοι μας νιώθουμε τη θηλιά στο λαιμό, ενώ γνωρίζουμε τους πραγματικά υπεύθυνους. Το χειρότερο είναι όμως ότι υποθηκεύσαμε το μέλλον των παιδιών μας. Η νέα γενιά, το πιο ευαίσθητο και νευραλγικό κομμάτι της κοινωνίας, μας γνωστοποίησε με ηχηρό τρόπο από τον Δεκέμβρη του 2008, την αγωνία της. Αλλά κάναμε πως δεν ακούμε. Και την προσφέραμε αβίαστα, θυσία στο βωμό των συμφερόντων που συνεχίζουμε να υπηρετούμε.
Και όλα αυτά χωρίς κανένα ίχνος αυτοκριτικής. Παριστάνουμε τα θύματα που έπεσαν από τα σύννεφα, ενώ είμαστε κι εμείς θύτες του ειδεχθούς «κοινωνικού εγκλήματος» που βιώνουμε. Έχουμε όμως και ελαφρυντικά. Η αμφισβήτηση των ανθρώπινων προσδοκιών γεννά (όπως δείχνουν και τα ευρήματα δημοσκοπικών ερευνών) μαύρες σκέψεις. Η έλλειψη ελπίδας και προοπτικής είναι λογικό να μας καθηλώνει και να μας απογοητεύει.
Από την άλλη, η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να επιλύσει το πρόβλημα μας εξοργίζει. Αλλά δεν μας προσανατολίζει. Γεγονός φυσιολογικό, αν αναλογιστούμε ότι ο ελληνικός λαός έζησε τους τελευταίους έξι μήνες τη μεγαλύτερη επιχείρηση «τρομοκράτησης» που ασκήθηκε ποτέ σε ιδεολογικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Η απειλή της χρεοκοπίας έγινε η «δαμόκλειος σπάθη» για την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους. Η εξουσία (εθνική και διεθνής), παρά τα προβλήματα «νομιμοποίησης» που αντιμετώπισε, εκμεταλλεύτηκε τη δύναμή της για να «λανσάρει» περίπου ως «φυσικό δίκαιο» τα ατελείωτα μέτρα λιτότητας.
Για να είναι μάλιστα καλυμμένη και σίγουρη, ενίσχυσε ταυτόχρονα και τη δύναμη καταστολής της. Οι αρχικές εξαγγελίες για κατάργηση του ιδιώνυμου της κουκούλας και αποκαθήλωση των καμερών από τους δρόμους, δεν έμειναν τυχαία λόγια του αέρα.
Υπάρχει όμως ένα άγνωστο όριο, ένα κομβικό σημείο όπου η κοινωνική πίεση δεν απορροφιέται πια. Γίνεται ανεξέλεγκτη. Αυτό το σημείο κοινωνικού βρασμού θέλουν όλοι να αποφύγουν αυτό τον δύσκολο χειμώνα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: